Hırsızlık Suçu

Hırsızlık suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 141. maddesinde tanımlanan ve malvarlığına karşı işlenen bir suçtur. Hırsızlık suçu, bir başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına yarar sağlamak maksadıyla, hukuka aykırı olarak elde etmektir. Hırsızlık suçunun oluşması için, malın taşınır olması, başkasına ait olması, hukuka aykırı olarak elde edilmesi ve yarar sağlama maksadının bulunması gerekir.

Bu makalede, hırsızlık suçunun unsurları, türleri, cezaları ve hukuki sonuçları üzerinde durulacaktır. Ayrıca, hırsızlık suçunun önlenmesi ve mücadelesi için alınabilecek tedbirler ve öneriler de sunulacaktır. Bu makalenin amacı, hırsızlık suçu ile ilgili temel bilgileri vermek ve bu konuda farkındalık yaratmaktır.

Hırsızlık Suçunun Unsurları

Hırsızlık suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 141. maddesinde tanımlanmıştır. Bu maddeye göre, hırsızlık suçunun oluşması için üç unsurun birlikte gerçekleşmesi gerekir. Bu unsurlar şunlardır:

1. Başkasına ait taşınır bir malın zilyetliğinin feshi
2. Bu malın fail tarafından kendisine veya başkasına yarar sağlamak amacıyla hukuka aykırı olarak elde edilmesi
3. Failin bu eylemi kasten yapması

Bu unsurları tek tek inceleyelim.

Başkasına Ait Taşınır Bir Malın Zilyetliğinin Feshi

Hırsızlık suçu, sadece taşınır mallar üzerinde işlenebilir. Taşınır mal, yerinden hareket ettirilebilen veya kendiliğinden hareket edebilen her türlü eşya veya değerdir. Örneğin, para, mücevher, araç, hayvan, elektronik cihaz taşınır maldır. Buna karşılık, taşınmaz mal, yerinden hareket ettirilemeyen veya kendiliğinden hareket edemeyen eşya veya değerdir. Örneğin, arsa, bina, ağaç taşınmaz maldır.

Taşınır malın zilyetliği, mal üzerinde fiili hakimiyet kurma durumudur. Zilyetlik, mal sahibinin veya onun izniyle başkasının mal üzerindeki tasarruf yetkisidir. Örneğin, bir arabanın sahibi arabanın zilyetidir. Arabayı kiralayan kişi ise sahibinin izniyle arabanın zilyetidir.

Hırsızlık suçunda, failin taşınır mal üzerindeki zilyetliği feshetmesi gerekir. Yani, failin mal üzerindeki fiili hakimiyeti sona erdirmesi gerekir. Bu, genellikle malı yerinden almak veya çalmak şeklinde gerçekleşir. Örneğin, bir mağazadan bir ürünü alıp kaçmak, bir evden bir eşyayı götürmek, bir cüzdanı çantadan çekip almak zilyetliği feshetmek anlamına gelir.

Bu Malın Fail Tarafından Kendisine veya Başkasına Yarar Sağlamak Amacıyla Hukuka Aykırı Olarak Elde Edilmesi

Hırsızlık suçunda, failin zilyetliği feshettiği taşınır malı kendisine veya başkasına yarar sağlamak amacıyla hukuka aykırı olarak elde etmesi gerekir. Yani, failin malı gasp etmesi gerekir.

Gasp etmek, bir şeyi zorla veya hileyle almak demektir. Failin malı alması için herhangi bir karşılık vermesi veya vaat etmesi gerekmez. Örneğin, bir kişiye para verip onun cüzdanını almak gasp etmek değildir. Ama bir kişiye silah doğrultup onun cüzdanını almak gasp etmektir.

Failin gasp ettiği malı kendisine veya başkasına yarar sağlamak amacıyla alması gerekir. Yani, failin malı kullanmak, satmak, kiralamak, bağışlamak gibi amaçlarla alması gerekir. Örneğin, bir kişi bir kitabı sadece okumak için çalarsa hırsızlık suçu oluşur. Ama bir kişi bir kitabı sadece zarar vermek için çalarsa hırsızlık suçu oluşmaz.

Failin gasp ettiği malı hukuka aykırı olarak alması gerekir. Yani, failin malı alması için herhangi bir hukuki sebebi veya yetkisi olmamalıdır. Örneğin, bir polis bir suçlunun silahını alırsa hukuka uygun olarak alır. Ama bir polis bir vatandaşın silahını alırsa hukuka aykırı olarak alır.

Failin Bu Eylemi Kasten Yapması

Hırsızlık suçu, kasten işlenen bir suçtur. Kast, failin suçun kanuni tanımındaki unsurların gerçekleşmesini bilerek ve isteyerek yapmasıdır. Örneğin, bir kişi bir cüzdanı çalarken cüzdanın başkasına ait olduğunu, kendisine yarar sağlayacağını ve hukuka aykırı olduğunu bilir ve isterse kasten hareket eder.

Hırsızlık suçunda, failin sadece eylemini değil, sonucunu da kastetmesi gerekir. Yani, failin sadece malı gasp etmek değil, aynı zamanda mal sahibinin zararına neden olmak istemesi gerekir. Örneğin, bir kişi bir cüzdanı çalarken cüzdanın içindeki parayı değil, sadece cüzdanın kendisini istiyorsa hırsızlık suçu oluşmaz.

Hırsızlık suçunda, failin kastının yoğunluğu önemlidir. Failin kastının yoğunluğu, failin suç işleme iradesinin gücünü ifade eder. Failin kastının yoğunluğu arttıkça, cezası da artar. Örneğin, bir kişi bir cüzdanı çalarken cüzdanın içindeki tüm parayı almak isterse kastı daha yoğundur. Ama bir kişi bir cüzdanı çalarken cüzdanın içindeki sadece bir miktar parayı almak isterse kastı daha az yoğundur.

Hırsızlık suçu, başkasına ait taşınır bir malın zilyetliğinin feshedilerek, kendisine veya başkasına yarar sağlamak amacıyla hukuka aykırı olarak gasp edilmesi ve bu eylemin kasten yapılmasıdır. Hırsızlık suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 141-144. maddelerinde düzenlenmiş olup, failin cezası eylemin niteliği ve sonucuna göre değişir.

Hırsızlık Suçunun Türleri

Hırsızlık suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 141-147. maddeleri arasında düzenlenen, malvarlığına karşı işlenen ve başkasının zilyedi olduğu taşınır bir malı zilyedin rızası olmadığı halde kendisine veya başkasına yarar sağlamak amacıyla bulunduğu yerden alan kişiye verilen cezayı içeren bir suçtur. Hırsızlık suçu, en çok işlenen ekonomik suçlardan biri olup, nitelikli hallerinde fiil sayısı en çok olan suçlardan biridir. Bu makalede, hırsızlık suçunun genel ve özel türleri, şartları, unsurları ve cezaları hakkında bilgi verilecektir.

1. Hırsızlık Suçunun Genel Türü

Hırsızlık suçunun genel türü, TCK’nın 141. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, hırsızlık suçunun unsurları şunlardır:

– Başkasına ait taşınır bir malın bulunduğu yerden alınması
– Malın zilyedinin rızası olmadan alınması
– Malı alan kişinin kendisine veya başkasına yarar sağlamak amacıyla alması
– Malın ekonomik değere sahip olması

Bu unsurların gerçekleşmesi halinde, fail hakkında 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

2. Hırsızlık Suçunun Özel Türleri

Hırsızlık suçunun özel türleri, TCK’nın 142-147. maddelerinde düzenlenmiştir. Bu maddelerde yer alan durumların birbirlerinden ve diğer hırsızlık suçu hallerinden farkı fail ile mağdur ve eşya arasındaki hukuki ilişki, failin malı çalmadaki amacı ve fail içinde bulunduğu şartlardır. Buna göre hırsızlık suçunun özel türleri şunlardır:

– Nitelikli hırsızlık
– Kullanma hırsızlığı
– Müşterek malların hırsızlığı
– Bir hukuki ilişkiye dayanan alacağın tahsil amacıyla hırsızlık
– İhtiyaç nedeniyle hafif hırsızlık

2.1. Nitelikli Hırsızlık

Nitelikli hırsızlık, TCK’nın 142. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, nitelikli hallerde verilecek ceza 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezasıdır. Nitelikli hallere giren durumlar şunlardır:

– Halka açık veya umuma açık yerlerden veya bu yerlerin eklentilerinden,
– İbadethanelerden veya bunların eklentilerinden,
– Kişilerin oturdukları evlerden veya bunların eklentilerinden,
– Kişilerin oturdukları evlerin kapısını, penceresini veya başka bir yerini kırarak veya açarak,
– Kişilerin oturdukları evlerde bulunan kişiye karşı cebir veya tehdit kullanarak,
– Kişilerin oturdukları evlerde bulunan kişi üzerinde veya yanında bulunan eşyayı alarak,
– Kişilerin oturdukları evlerde bulunan kişi tarafından korunan eşyayı alarak,
– Kişilerin oturdukları evlerde bulunan kişiye karşı hile yaparak,
– Kişilerin oturdukları evlerde bulunan kişinin uyumasından, bayılmasından veya kendisini savunamayacak durumda bulunmasından yararlanarak,
– Kamu kurum veya kuruluşlarına ait resmî belge niteliğindeki eşyayı alarak,
– Kamu kurum veya kuruluşlarının muhafaza altında tuttuğu eşyayı alarak,
– Kamu kurum veya kuruluşlarının kullandığı taşıt veya binalardan,
– Kamu görevlisinin üzerindeki veya yanındaki eşyayı alarak,
– Kamu görevlisinin görevi nedeniyle koruduğu eşyayı alarak,
– Kamu görevlisine karşı cebir veya tehdit kullanarak,
– Kamu görevlisine karşı hile yaparak,
– Kamu görevlisinin uyumasından, bayılmasından veya kendisini savunamayacak durumda bulunmasından yararlanarak,
– Özel hayatın gizliliğini ihlal ederek,
– Özel hayatın gizliliğini ihlal eden verileri elde etmek amacıyla,
– Özel hayatın gizliliğini ihlal eden verileri başkasına vermek, yaymak veya ele geçirmek amacıyla,
– Kişisel verileri hukuka aykırı olarak ele geçirmek, vermek, yaymak, erişilmez kılmak veya yok etmek amacıyla,
– Kişisel verileri yok etmekle yükümlü olduğu halde bunu yapmamak amacıyla,
– Bilişim sistemine girerek, sistemi engelleyerek, bozarak, değiştirerek veya sisteme girilmesini engelleyerek,
– Bilişim sisteminden veri alarak, verilere girerek, verileri yok ederek, değiştirerek veya bozarak,
– Bilişim sistemine veri yerleştirerek,
– Bilişim sisteminden yararlanma imkânını aşarak,
– Banka veya kredi kartlarını kötüye kullanarak,
– Başkasına ait kimlik bilgilerini kullanarak,
– Başkasına ait kimlik bilgilerini ele geçirmek amacıyla,
– Başkasına ait kimlik bilgilerini başkasına vermek, yaymak veya ele geçirmek amacıyla,
– Başkasına ait kimlik bilgilerini yok etmek, değiştirmek veya kullanılmaz hale getirmek amacıyla,
– Başkasına ait kimlik bilgilerini yok etmekle yükümlü olduğu halde bunu yapmamak amacıyla,

hırsızlık suçu işlenirse nitelikli hırsızlık sayılır.

2.2. Kullanma Hırsızlığı

Kullanma hırsızlığı, TCK’nın 146. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, hırsızlık suçunun malın geçici bir süre kullanılıp zilyedine iade edilmek üzere işlenmesi halinde, şikayet üzerine, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilir. Ancak malın suç işlemek için kullanılmış olması halinde bu hüküm uygulanmaz.

Kullanma hırsızlığı suçunda fail başka bir kimseye ait olan malı geçici olarak kullanmak amacıyla çalmakta ve kullanmasının ardında malı sahibine iade etmektedir. Burada önemli olan kullanımın kısa bir süre için ve geçici olmasıdır. Ayrıca çalınan eşya zilyede iade edilirken alındığı yere veya zilyedin kolaylıkla bulabileceği bir yere bırakılmış ya da zilyedin kendisine iade edilmiş olmalıdır. Eğer fail malı alırken kullanarak iade etme niyetinde olmayıp kullandıktan kısa bir süre sonra iade etmiş ise burada kullan

Hırsızlık Suçunun Cezası

Hırsızlık suçu, başkasına ait olan taşınır bir malın, sahibinin rızası olmaksızın, kendisine veya başkasına yarar sağlamak amacıyla zilyetliğinden alınması şeklinde gerçekleşir. Hırsızlık suçu, hem kamu düzenini hem de bireylerin mülkiyet hakkını ihlal eden ciddi bir suçtur. Bu nedenle, hırsızlık suçu için öngörülen cezalar da oldukça ağırdır.

Hırsızlık Suçunun Temel Cezası

Hırsızlık suçu için temel ceza, Türk Ceza Kanunu’nun 141. maddesinin birinci fıkrasında belirlenmiştir. Buna göre, hırsızlık suçunu işleyen kişiye, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir. Ancak, hırsızlık suçunun nitelikli halleri için daha ağır cezalar öngörülmüştür.

Hırsızlık Suçunun Nitelikli Halleri ve Cezaları

Türk Ceza Kanunu’nun 141. maddesinin ikinci fıkrasında, hırsızlık suçunun nitelikli halleri sayılmıştır. Bu nitelikli haller şunlardır:

– Hırsızlığı, güveni kötüye kullanarak yapmak,
– Hırsızlığı, konut dokunulmazlığını ihlal ederek yapmak,
– Hırsızlığı, işyeri dokunulmazlığını ihlal ederek yapmak,
– Hırsızlığı, taşıt dokunulmazlığını ihlal ederek yapmak,
– Hırsızlığı, kamuya açık veya umuma mahsus bir yerden yapmak,
– Hırsızlığı, kişilerin hayatını veya sağlığını tehlikeye sokacak şekilde yapmak,
– Hırsızlığı, silah veya benzeri bir araç kullanarak yapmak,
– Hırsızlığı, birden fazla kişi ile birlikte yapmak,
– Hırsızlığı, kamu görevlisinin sıfatını kullanarak yapmak,
– Hırsızlığı, kamu kurum veya kuruluşlarına ait eşya üzerinde yapmak.

Bu nitelikli hallerden herhangi birinin varlığı halinde, hırsızlık suçu için verilecek ceza yarı oranında artırılır. Yani, nitelikli hallerde hırsızlık suçu için verilecek ceza, bir buçuk yıldan dört buçuk yıla kadar hapis cezasıdır.

Hırsızlık Suçunda Cezanın Artırılması

Türk Ceza Kanunu’nun 142. maddesinde ise, hırsızlık suçunda cezanın artırılmasına ilişkin bazı durumlar belirtilmiştir. Bu durumlar şunlardır:

– Hırsızlığı, özel hayatın gizliliğini ihlal ederek yapmak,
– Hırsızlığı, kişilerin dini duygularını istismar ederek yapmak,
– Hırsızlığı, afet veya savaş gibi olağanüstü durumlardan yararlanarak yapmak,
– Hırsızlığı, kültür veya tabiat varlıkları üzerinde yapmak,
– Hırsızlığı, kamu kurum veya kuruluşlarının faaliyetlerini engelleyecek şekilde yapmak.

Bu durumlarda da hırsızlık suçu için verilecek ceza yarı oranında artırılır. Yani, bu durumlarda hırsızlık suçu için verilecek ceza, bir buçuk yıldan dört buçuk yıla kadar hapis cezasıdır.

Hırsızlık Suçunda Cezanın Azaltılması

Türk Ceza Kanunu’nun 143. maddesinde ise, hırsızlık suçunda cezanın azaltılmasına ilişkin bazı durumlar belirtilmiştir. Bu durumlar şunlardır:

– Hırsızlığı, aile hukukundan doğan yükümlülükleri yerine getirmek amacıyla yapmak,
– Hırsızlığı, zorunlu ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yapmak,
– Hırsızlığı, haksız bir fiilin mağduru olarak yapmak.

Bu durumlarda, hırsızlık suçu için verilecek ceza üçte birden yarısına kadar indirilir. Yani, bu durumlarda hırsızlık suçu için verilecek ceza, sekiz aydan iki yıla kadar hapis cezasıdır.