Kesinleşmeden İcraya Konulamayacak Kararlar

Hukuk sistemimizde, bir davanın sonucunda verilen kararın kesinleşmesi, yani tarafların karara karşı kanun yollarını tüketmesi veya süresi içinde başvurmaması gerekir. Kesinleşen bir karar, icra daireleri aracılığıyla yerine getirilebilir. Ancak bazı durumlarda, kesinleşmeden de icra edilebilen kararlar vardır. Bu yazımızda, kesinleşmeden icraya konulamayacak kararlar nelerdir, hangi şartlarda icra edilebilirler ve bunlara karşı nasıl itiraz edilebilir sorularına cevap vermeye çalışacağız.

Kesinleşmeden İcraya Konulamayacak Kararlar Nelerdir?

Kesinleşmeden icraya konulamayacak kararlar, genel olarak iki gruba ayrılabilir: Kanunla kesinleşme şartı getirilen kararlar ve yargılama usulüne aykırı olarak verilen kararlar.

Kanunla kesinleşme şartı getirilen kararlar, kanunun özel olarak belirttiği bazı dava türlerinde verilen kararlardır. Örneğin, boşanma davalarında verilen nafaka, tazminat ve velayet kararları, miras davalarında verilen miras paylaşımı ve tenkis kararları, tapu iptal ve tescil davalarında verilen tapu iptali veya tescili kararları, kira sözleşmesinin feshi davalarında verilen tahliye kararları gibi. Bu kararlar, kanunun amacına uygun olarak, taraflara kanun yollarını kullanma imkanı tanımak ve hukuki güvenliği sağlamak için kesinleşmeden icra edilemezler.

Yargılama usulüne aykırı olarak verilen kararlar ise, kanunun öngördüğü usule uygun olmayan şekilde verilen kararlardır. Örneğin, dava dilekçesinde talep edilmeyen bir hususa hükmedilmesi, davanın esası hakkında hüküm verilmeden önce geçici hukuki koruma tedbirine hükmedilmesi, davanın reddine ilişkin kararda gerekçe gösterilmemesi gibi. Bu kararlar da, usulün amacına uygun olarak, adil yargılanma hakkını korumak ve yargısal denetimi sağlamak için kesinleşmeden icra edilemezler.

Kesinleşmeden İcraya Konulabilecek Kararlar Hangi Şartlarda İcra Edilebilir?

Kesinleşmeden icraya konulamayacak kararların aksine, kesinleşmeden de icra edilebilen kararlar da vardır. Bu kararlar, kanunun özel olarak belirttiği veya mahkemenin takdir yetkisine bıraktığı bazı dava türlerinde verilen kararlardır. Örneğin, işe iade davalarında verilen işe iade kararı, alacak davalarında verilen ihtiyati haciz veya ihtiyati tedbir kararı, velayet davalarında verilen geçici velayet veya tedbir nafakası kararı gibi. Bu kararlar, kanunun amacına uygun olarak, taraflara hakkaniyete uygun bir çözüm sunmak ve zararı önlemek için kesinleşmeksizin icra edilebilirler.

Kesinleşmeden icraya konulabilecek kararların icra edilebilmesi için ise bazı şartların yerine getirilmesi gerekir. Bu şartlar şunlardır:

1. Kararda icra edilebilirlik şerhi bulunması: Kararda, “kesinleşmeksizin icra edilebilir” veya “icra edilebilirlik şerhi konulmuştur” gibi bir ibare olması gerekir. Bu ibare, kararın icra dairelerince yerine getirilebileceğini gösterir.
2. Kararın tebliği: Kararın, icra edilmek istenen tarafa tebliğ edilmesi gerekir. Tebliğ, kararın yasal olarak yürürlüğe girmesini sağlar.
3. Kararın icra takibine konu edilmesi: Kararın, icra dairelerine başvurularak icra takibine konu edilmesi gerekir. İcra takibi, kararın yerine getirilmesi için başlatılan yasal işlemdir.

Kesinleşmeden İcraya Konulan Kararlara Karşı Nasıl İtiraz Edilebilir?

Kesinleşmeden icraya konulan kararlara karşı, tarafların iki türlü itiraz hakkı vardır: Kanun yoluna başvurma hakkı ve icra takibine itiraz hakkı.

Kanun yoluna başvurma hakkı, tarafların karara karşı temyiz veya istinaf gibi kanun yollarını kullanarak kararın bozulmasını veya değiştirilmesini istemesidir. Kanun yoluna başvurma hakkı, kararın kesinleşmesini önler ve kararın yerine getirilmesini durdurabilir. Ancak kanun yoluna başvurmak için belirlenen süreler içinde başvurulması gerekir. Aksi halde, kanun yoluna başvurma hakkı kaybedilir.

İcra takibine itiraz hakkı ise, tarafların icra takibinin dayanağı olan karara veya icra takibinin usulüne itiraz etmesidir. İcra takibine itiraz hakkı, icra takibinin durdurulmasını veya iptal edilmesini sağlayabilir. Ancak icra takibine itiraz etmek için de belirlenen süreler içinde itiraz edilmesi gerekir. Aksi halde, icra takibine itiraz hakkı kaybedilir.

Kesinleşmeden icraya konulamayacak kararlar, kanunun veya usulün öngördüğü şekilde verilmeyen veya taraflara kanun yollarını kullanma imkanı tanıyan kararlardır. Kesinleşmeden icraya konulabilecek kararlar ise, kanunun veya mahkemenin özel olarak belirttiği veya taraflara hakkaniyete uygun bir çözüm sunan kararlardır. Kesinleşmeden icraya konulan kararlara karşı ise, taraflar kanun yoluna başvurma veya icra takibine itiraz etme haklarına sahiptirler.