Kişisel Verilerin Korunması

Kişisel verilerin korunması, veri işleme teknolojileri ile temel hak ve özgürlükler arasında denge kurmanın sağlanması amacıyla bir takım teknolojik gelişmeler, elektronik reklamcılık, bilişim sistemleri üzerinden yapılan oltalama saldırıların artması gibi nedenle ortaya çıkan doğal bir insan hakkıdır.

Korunması amaçlanan bu kişisel verile doğrudan kişilerle ilgili olduğu gibi temel gaye de yine kişilerin korunmasını sağlamaktır. Zira kişisel veri kavramından da anlaşılması gereken bir kişiye ilişkin ve bu kişinin belirli veya belirlenebilir olmasını sağlayan verilerdir.

Maalesef ülkemizde kişisel verilerin “yeterli” düzeyde korunmaması nedeniyle, Avrupa Birliği ülkelerinden Türkiye’ye veri gönderilmesi de yasaktır ve bu durumun da Türkiye için ekonomik, adli ve cezai işbirliği anlamında çeşitli kayıplara neden olmaktadır.

Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KKVK)

Kişisel verilerin korunması kanunu, işletmeler ve diğer kuruluşlar tarafından kişiler üzerinde tutulan verilerin gizliliğini ve bütünlüğünü korumak için tasarlanmıştır. Veri Koruma Yasası, bir şirketle ilişkili kişilerin (müşteriler ve çalışanlar) verilerine erişimini sağlar ve gerekirse düzeltebilir. Söz konusu kanunun kabul tarihi, 24 mart 2016 olup resmi gazetede yayımlandığı tarih ise 7 nisan 2016’dır.

Eğer kişisel bilgileri müşterileriniz, çalışanlarınız veya diğer kişiler üzerinde saklıyorsanız, kanunun gerekliliklerine uymalısınız. Bu tür verilerle ilgili politikalarınızı, uygulamalarınızı ve prosedürlerinizi incelemenizi ve bu tür verileri bulundurmanın uygunluğunu ve nasıl korunduğunu düzenli olarak gözden geçirmenizi öneririz. Ayrıca, web siteniz için geçerli olan hüküm ve koşulları da incelemeniz gerekebilir.

KKVK ile amaçlanan nedir?

Kanunun amacı, kişisel verilerin işlenme şartlarını, kişisel verilerin işlenmesinde kişilerin temel hak ve özgürlüklerinin korunmasını ve kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişilerin yükümlülükleri ile uyacakları usul ve esasları düzenlemek olup, kişi mahremiyetinin korunması ile beraber veri güvenliğinin sağlanması da bu kapsamda değerlendirilmektedir.

Özetle bu kanunla, kişisel verilerin sınırsız biçimde ve gelişigüzel toplanması, yetkisiz kişilerin erişimine açılması, ifşa edilmesi veya amaç dışı ya da kötüye kullanımı sonucu kişilik haklarının ihlal edilmesinin önüne geçilmesi amaçlanmaktadır.

KKVK kimler için geçerlidir?

• KKVK, kişisel verileri işlenen gerçek kişiler ile bu verileri tamamen veya kısmen otomatik olan ya da herhangi bir veri kayıt sisteminin parçası olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla işleyen gerçek ve tüzel kişiler hakkında uygulanmaktadır.
• Bununla beraber, özel sektörde faaliyet gösteren kuruluşlar ve kamu kurum ve kuruluşları bakımından bir ayrım yapılmamış olup, öngörülen usul ve esasların tüm kurum ve kuruluşlar açısından uygulanması benimsenmiştir. Kanunda veri işlemesine tabi tutulan gerçek kişilerden bahsedildiği için hak ehliyetine sahip olan herkes KKVK kapsamında olacaktır.
• KKVK, “denetleyiciler” ve “işlemciler” için geçerlidir. KKVK size belirli yasal yükümlülükler getirmektedir; örneğin, kişisel verilerin ve işleme faaliyetlerinin kayıtlarını tutmanız gerekir. Bir ihlalden sorumluysanız, önemli ölçüde daha fazla yasal sorumluluğunuz olacaktır. İşlemciler için bu yükümlülükler, KKVK kapsamında yeni bir gerekliliktir.
  Bununla birlikte, bir denetleyiciyseniz, bir işlemcinin dâhil olduğu yükümlülüklerinizden kurtulamazsınız. Zira KKVK, işlemcilerle olan sözleşmelerinizin yasal düzenlemeyle uyumlu olmasını sağlamak için size başka yükümlülükler de yüklemektedir.

KKVK kimler için geçerli değildir?

• Kişisel Verilerin Korunması Kanununda “kişisel verileri işlenen gerçek kişiler” ifadesi kullanıldığından, kişisel verileri işlenen tüzel kişiler bu Kanunun kapsamı dışında tutulmuştur. Bununla beraber, veri işleme faaliyetini gerçekleştirenler bakımından Kanunda gerçek kişi tüzel kişi ayrımına gidilmemiştir. Ancak sonuç olarak, veri kayıt sisteminin parçası olmaksızın veri işleyenler Kanunun kapsamı dışında tutulmuştur.

Kişisel verilerin işlenmesinde temel ilkeler nelerdir?

Uluslararası belgelerde kabul görmüş ve pek çok ülke uygulamasına yansımış olan kişisel verilerin işlenmesine ilişkin temel ilkeler bulunmaktadır. Kanunun 4. maddesinde kişisel verilerin işlenmesine ilişkin usul ve esaslar 108 sayılı Avrupa Kişisel Verilerin Otomatik İşleme Tabi Tutulması Karşısında Bireylerin Korunması Sözleşmesine ve 95/46/EC sayılı Avrupa Birliği Veri Koruma Direktifine paralel şekilde düzenlenmiştir. Buna göre; Kanunda kişisel verilerin işlenmesinde sayılan genel ilkeler şunlardır:

• Hukuka ve dürüstlük kurallarına uygun olma,
• Doğru ve gerektiğinde güncel olma,
• Belirli, açık ve meşru amaçlar için işlenme,
• İşlendikleri amaçla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü olma,
• İlgili mevzuatta öngörülen veya işlendikleri amaç için gerekli olan süre kadar muhafaza edilme,
• Kişisel veriler, veri sahiplerinin haklarına uygun olarak işlenme,
• Verileri korumak için uygun teknik ve organizasyonlu önlemlerin alınması,

Kişisel verilerin işlenmesine ilişkin ilkeler, tüm kişisel veri işleme faaliyetlerinin özünde bulunmalı ve tüm kişisel veri işleme faaliyetleri bu ilkelere uygun olarak gerçekleştirilmelidir.

Kişisel veriler ve kişisel verilerin işlenme şartları nelerdir?

Kişisel veri, kimliği belirli ya da belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgidir.

Kişisel verilerin işlenmesi Kanunun 5. maddesinde sayılan hallerden en az birinin bulunması durumunda mümkündür. Buna göre;

• İlgili kişinin açık rızasının varlığı,
• Kanunlarda açıkça öngörülmesi,
• Fiili imkânsızlık nedeniyle rızasını açıklayamayacak durumda bulunan veya rızasına hukuki geçerlilik tanınmayan kişinin kendisinin ya da bir başkasının hayatı veya beden bütünlüğünün korunması için zorunlu olması,
• Bir sözleşmenin kurulması veya ifasıyla doğudan doğruya ilgili olması kaydıyla sözleşmenin taraflarına ait kişisel verilerin işlenmesinin gerekli olması,
• Veri sorumlusunun hukuki yükümlülüğünü yerine getirebilmesi için zorunlu olması,
• İlgili kişinin kendisi tarafından alenileştirilmiş olması,
• Bir hakkın tesisi, kullanılması veya korunması için veri işlemenin zorunlu olması,
• İlgili kişinin temek hak ve özgürlüklerine zarar vermemek kaydıyla, veri sorumlusunun meşru menfaatleri için veri işlenmesinin zorunlu olması hallerinden birinin varlığı durumunda ilgili kişinin kişisel verilerinin işlenmesi mümkün bulunmaktadır.
• Kişisel verilerin işlenme şartları, yani hukuka uygunluk halleri, Kanunda sınırlı sayıda sayılmış olup, bu şartlar genişletilemez.

Önemli istisnalar:

• Kişisel verilerin, üçüncü kişilere verilmemek ve veri güvenliğine ilişkin yükümlülüklere uyulmak kaydıyla gerçek kişiler tarafından tamamen kendisiyle veya aynı konutta yaşayan aile fertleriyle ilgili faaliyetler kapsamında işlenmesi
• Kişisel verilerin resmi istatistik ile anonim hâle getirilmek suretiyle araştırma, planlama ve istatistik gibi amaçlarla işlenmesi.
• Kişisel verilerin millî savunmayı, millî güvenliği, kamu güvenliğini, kamu düzenini, ekonomik güvenliği, özel hayatın gizliliğini veya kişilik haklarını ihlal etmemek ya da suç teşkil etmemek kaydıyla, sanat, tarih, edebiyat veya bilimsel amaçlarla ya da ifade özgürlüğü kapsamında işlenmesi.
• Kişisel verilerin millî savunmayı, millî güvenliği, kamu güvenliğini, kamu düzenini veya ekonomik güvenliği sağlamaya yönelik olarak kanunla görev ve yetki verilmiş kamu kurum ve kuruluşları tarafından yürütülen önleyici, koruyucu ve istihbarı faaliyetler kapsamında işlenmesi.
• Kişisel verilerin soruşturma, kovuşturma, yargılama veya infaz işlemlerine ilişkin olarak yargı makamları veya infaz mercileri tarafından işlenmesi.

Tanımlar

• Açık rıza:Belirli bir konuya ilişkin, bilgilendirilmeye dayanan ve özgür iradeyle açıklanan rızayı,
• Anonim hâle getirme:Kişisel verilerin, başka verilerle eşleştirilerek dahi hiçbir surette kimliği belirli veya belirlenebilir bir gerçek kişiyle ilişkilendirilemeyecek hâle getirilmesini,
• İlgili kişi:Kişisel verisi işlenen gerçek kişiyi,
• Kişisel veri:Kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgiyi,
• Kişisel verilerin işlenmesi: Kişisel verilerin tamamen veya kısmen otomatik olan ya da herhangi bir veri kayıt sisteminin parçası olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla elde edilmesi, kaydedilmesi, depolanması, muhafaza edilmesi, değiştirilmesi, yeniden düzenlenmesi, açıklanması, aktarılması, devralınması, elde edilebilir hâle getirilmesi, sınıflandırılması ya da kullanılmasının engellenmesi gibi veriler üzerinde gerçekleştirilen her türlü işlemi,
• Kurul:Kişisel Verileri Koruma Kurulunu, g) Kurum: Kişisel Verileri Koruma Kurumunu,
• Veri işleyen:Veri sorumlusunun verdiği yetkiye dayanarak onun adına kişisel verileri işleyen gerçek veya tüzel kişiyi,
• Veri kayıt sistemi:Kişisel verilerin belirli kriterlere göre yapılandırılarak işlendiği kayıt sistemini,
• Veri sorumlusu:Kişisel verilerin işleme amaçlarını ve vasıtalarını belirleyen, veri kayıt sisteminin kurulmasından ve yönetilmesinden sorumlu olan gerçek veya tüzel kişiyi, ifade eder.

Özel nitelikli kişisel veriler nelerdir?

Özel nitelikli kişisel veriler, başkaları tarafından öğrenildiği takdirde ilgili kişinin mağdur olabilmesine veya ayrımcılığa maruz kalabilmesine neden olabilecek nitelikteki verilerdir. Bu nedenle, diğer kişisel verilere göre çok daha sıkı şekilde korunmaları gerekmektedir. Bu bakımdan, özel nitelikli kişisel veriler ilgili kişinin açık rızası ile ya da Kanunda sayılan sınırlı hallerde işlenebilir.

Kanunda özel nitelikli kişisel veriler, sınırlı sayma yoluyla belirlenmiştir. Bunlar; kişilerin ırkı, etnik kökeni, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, dini, mezhebi veya diğer inançları, kılık ve kıyafeti, dernek, vakıf ya da sendika üyeliği, sağlığı, cinsel hayatı, ceza mahkûmiyeti ve güvenlik tedbirleriyle ilgili verileridir. Özel nitelikli kişisel verilerin kıyas yoluyla genişletilmesi mümkün değildir.

Kanun, özel nitelikli kişisel veriler arasında da bir ayrım yapmıştır. Buna göre sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel verilerin işlenmesi ile bunlar dışındaki özel nitelikli kişisel verilerin, açık rıza olmaksızın işlenebileceği haller farklı düzenlenmiştir.

Kanuna göre, özel nitelikli kişisel verilerin işlenmesi, ilgili kişinin açık rızası dışında aşağıdaki hallerde mümkündür:

• Sağlık ve cinsel hayat dışındaki özel nitelikli kişisel veriler, ancak kanunlarda öngörülen hallerde,
• Sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel veriler, ancak kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından işlenebilir.

Çalışanların izlenmesinde yasal kısıtlamalar nelerdir?

Kişisel verilerin korunması kanunu, çalışanların izlenmesini de kapsar. Algılanan etik kısıtlamaların yanı sıra, çalışanların izlenmesini gerektiren yasal kısıtlamalar da vardır:

• Amaç ile orantılı olma. (Örneğin, çevrimiçi zaman kaybını önlemek muhtemelen her çalışanın sürekli video gözetimi altında tutulmasını gerektirmez.)
• Dikkatlice düşünülmüş olma. (Örneğin, çalışanların ilkelerine uyulmalı ve dikkatli bir şekilde planlanmalı ve uygulanmalıdır.)

KVKK Uyumsuzluğunun sonuçları nelerdir?

Veri Koruma Yasası ilkelerini ihlal eden şirketlere karşı harekete geçmek için yasal yetkilere sahip birimler mevcuttur. Kişisel verilerinin kötüye kullanıldığına inanan kişiler, başlangıçta gerekli birimlere şikâyette bulunabilir, hatta aynı zamanda yasal işlem başlatabilir; aynı şekilde bu kişilerce yapılan şikâyetler sonucunda daha sonra bir soruşturma dahi başlatılabilir ve şirketin kişisel verileri korumak için yeterli önlemleri alıp almadığına karar verilebilir.

Kanuna (KVKK) Göre Belirlenen Cezalar Nelerdir?

• Farklı başlıklarda 5.000 TL ile 1.000.000 TL arasındaki tutarlarda idari para cezaları uygulanmaktadır.

Firmanızın Yasal Uyumluluğunu Tekrar Gözden Geçirin

Kuruluşunuzda sağlam siber güvenlik ve veri güvenliği korumak, söz konusu işin boyutu veya yapısı ne olursa olsun, birçok nedenden dolayı hayati önem taşımaktadır. Bu yasalara uyumlu  bir sistemle çalışmak çok önemlidir. Bu web sitesinde bahsedilen birçok riske ve soruna karşı güvende kalmanın yanı sıra, güvenlik ihlallerinin veya basit kontrol zayıflıklarının yasalara aykırı düşmeye neden olabileceğini unutmak kolay olabilir.

Bu nedenle sadece icra ve muhasebe departmanları için değil; bilişim, kişisel veriler ve fikri mülkiyet hakları için de yasal destek alın.

En iyi avukat reklam yasağını çiğnemeyendir.