Yargılamanın Uzun Sürmesi Nedeniyle Tazminat Hakkı

Yargılamanın uzun sürmesi, adaletin gecikmesi anlamına gelir. Bu durum, yargılanan kişilerin haklarını ihlal eder ve mağduriyetlerine neden olur. Bu nedenle, yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle tazminat hakkı doğar. Bu yazıda, bu hakkın nasıl doğduğunu, nasıl kullanıldığını ve hangi şartlarda talep edilebileceğini anlatacağız.

Tazminat Hakkının Doğuşu

Yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle tazminat hakkı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 6. maddesinden kaynaklanmaktadır. Bu madde, herkesin makul bir süre içinde davasının karara bağlanmasını istemektedir. AİHS’ye taraf olan Türkiye, bu maddeyi ihlal ettiği takdirde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvurulabileceğini kabul etmiştir. AİHM, yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle Türkiye’yi defalarca mahkum etmiştir. Bu mahkumiyetler sonucunda Türkiye, 2014 yılında Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkını tanımıştır. Böylece, yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle tazminat talep etmek isteyenler, öncelikle Anayasa Mahkemesi’ne başvurabileceklerdir.

Tazminat Hakkının Kullanımı

Yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle tazminat talep etmek için, öncelikle yargılamanın bitmiş olması gerekir. Yargılama sonucunda verilen kararın kesinleşmesinden sonra, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapılabilir. Başvuru için 30 günlük bir süre vardır. Başvuruda, yargılamanın ne kadar sürdüğü, hangi aşamalarda gecikme yaşandığı, gecikmenin haklı bir sebebinin olup olmadığı ve gecikmeden dolayı uğranılan zarar belirtilmelidir. Anayasa Mahkemesi, başvuruyu inceledikten sonra, yargılamanın makul bir süreyi aşıp aşmadığına karar verir. Eğer yargılama makul bir süreyi aşmışsa, başvurucuya uygun bir miktar tazminat ödenmesine hükmeder.

Tazminat Hakkının Şartları

Yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle tazminat talep edebilmek için, bazı şartların yerine getirilmesi gerekir. Bunlar şunlardır:

– Yargılama sonucunda verilen kararın kesinleşmiş olması
– Yargılamanın makul bir süreyi aşmış olması
– Yargılamanın uzun sürmesinin haklı bir sebebinin olmaması
– Yargılamanın uzun sürmesinden dolayı uğranılan zararın ispatlanması
– Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapılması
– Başvuru için 30 günlük sürenin kaçırılmaması

Yargılamanın uzun sürmesi, adaletin gecikmesine ve hak ihlallerine yol açar. Bu durumda, yargılanan kişilerin tazminat hakkı doğar. Bu hakkı kullanmak için, yukarıda belirttiğimiz şartları yerine getirmek ve Anayasa Mahkemesi’ne başvurmak gerekir. Bu sayede, yargılamanın uzun sürmesinin yarattığı mağduriyet giderilebilir.

Yargılamanın Uzun Sürmesi Nedeniyle Tazminat Hakkı Üzerine Soru ve Cevaplar

Yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle tazminat hakkı, Türkiye’de son yıllarda gündeme gelen ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) verdiği kararlarla desteklenen bir haktır. Bu hak, yargılama sürecinin makul bir süre içinde tamamlanmaması nedeniyle mağdur olan kişilerin, devletten manevi ve maddi tazminat talep edebilmelerini sağlar. Bu yazıda, bu hakkın kapsamı, şartları, başvuru yolları ve sonuçları hakkında sıkça sorulan sorulara cevap vermeye çalışacağız.

Yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle tazminat hakkı nedir?

Yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle tazminat hakkı, AİHM’in Türkiye aleyhine verdiği kararlarda belirttiği gibi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 6. maddesinde yer alan “adil yargılanma hakkı”nın bir parçasıdır. Bu hak, yargılama sürecinin makul bir süre içinde tamamlanmaması nedeniyle mağdur olan kişilerin, devletten manevi ve maddi tazminat talep edebilmelerini sağlar. Bu hak, hem ceza yargılamalarında hem de hukuk yargılamalarında geçerlidir.

Yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle tazminat hakkından kimler yararlanabilir?

Yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle tazminat hakkından yararlanmak için, kişinin yargılama sürecinde taraf olması gerekir. Bu, hem davacı hem de davalı olarak yargılama sürecine dahil olan kişiler için geçerlidir. Ayrıca, kişinin yargılama sürecinin uzunluğundan dolayı manevi veya maddi zarara uğramış olması gerekir. Bu zararın somut olarak kanıtlanması şart değildir, ancak makul olarak varsayılabilir olması gerekir.

Yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle tazminat hakkının şartları nelerdir?

Yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle tazminat hakkının şartları şunlardır:

– Yargılama sürecinin makul olmayan bir şekilde uzamış olması. Bu, yargılamanın niteliği, karmaşıklığı, önemi ve tarafların davranışları gibi faktörlere göre değişebilir. Ancak genel olarak, yargılama sürecinin 2-3 yılı aşması durumunda makul olmayan bir uzama söz konusu olabilir.
– Yargılama sürecinin henüz sonuçlanmamış olması veya sonuçlanmış olsa bile AİHM’e başvuru yapabilecek bir sürenin geçmemiş olması. Bu süre, yargılama sürecinin sonuçlandığı tarihten itibaren 6 aydır.
– Yargılamanın uzun sürmesinden dolayı devletin sorumluluğu bulunması. Bu, yargılama sürecinin uzamasına neden olan faktörlerin devlet organlarına veya görevlilerine atfedilebilir olması anlamına gelir. Örneğin, mahkemelerin iş yükü, personel eksikliği, mevzuat değişiklikleri gibi sebepler devletin sorumluluğunu gerektirebilir.

Yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle tazminat hakkı için nereye başvurulmalıdır?

Cevap: Yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle tazminat hakkı için, öncelikle yargılama sürecinin devam ettiği veya sonuçlandığı mahkemeye başvurulmalıdır. Bu başvuru, yargılamanın uzun sürmesinden dolayı mağdur olduğunu belirten ve tazminat talep eden bir dilekçe ile yapılmalıdır. Mahkeme, başvuruyu değerlendirerek, uygun görürse tazminata hükmedebilir veya reddedebilir. Mahkemenin kararına karşı, ilgili kanun yollarına başvurulabilir.

Eğer mahkeme tazminata hükmetmez veya hükmettiği tazminat yetersiz ise, kişi AİHM’e başvurabilir. AİHM’e başvuru için, yargılamanın sonuçlandığı tarihten itibaren 6 ay içinde yapılması gerekir. AİHM, başvuruyu kabul ederse, devletle kişi arasında bir uzlaşma sağlamaya çalışır. Eğer uzlaşma sağlanamazsa, AİHM davayı esastan inceleyerek, devletin AİHS’nin 6. maddesini ihlal ettiğine ve kişiye tazminat ödemesi gerektiğine karar verebilir.

Yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle tazminat hakkının sonuçları nelerdir?

Yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle tazminat hakkının sonuçları şunlardır:

– Kişi, devletten manevi ve/veya maddi tazminat alabilir. Manevi tazminat, kişinin yargılama sürecinin uzamasından dolayı yaşadığı stres, kaygı, endişe gibi duygusal zararları karşılamak için verilir. Maddi tazminat ise, kişinin yargılama sürecinin uzamasından dolayı uğradığı ekonomik zararları karşılamak için verilir. Tazminat miktarı, her olayın özelliğine göre belirlenir.
– Devlet, yargılama sürelerini kısaltmak için gerekli önlemleri almak zorunda kalabilir. Bu önlemler, mahkemelerin iş yükünü azaltmak, personel sayısını arttırmak, mevzuatı iyileştirmek gibi adımlar olabilir.
– Devlet, AİHM’in kararlarını uygulamak için ulusal mevzuatında değişiklikler yapmak zorunda kalabilir. Bu değişiklikler, yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle tazminat hakkının tanınması, başvuru usullerinin kolaylaştırılması, tazminat miktarlarının belirlenmesi gibi konuları içerebilir.