İçindekiler
Yazılım, Teknoloji ve Ar-Ge Şirketlerinde Fikri Mülkiyet Hakları
Fikri mülkiyet hakları (IPR), insan zihninin yaratımlarını koruyan bir dizi yasadır. IPR, onları geliştiren kişi ve şirketlere özgünlük, yenilikçilik ve kazanç sağlar. Bu, fikri mülkiyetin icadı ve dağıtımı yoluyla zenginlik yaratılmasına izin verdiği için mevcut ekonomik sistemimizin kritik bir yönüdür. Hepimiz gerçek dünyada cep telefonları, tıbbi cihazlar ve daha fazlası gibi patentli icatlar gördüğümüz için günlük hayatımızın bir parçası. Bu paragrafta, fikri mülkiyet haklarının ne olduğunu, yazılımı, teknolojiyi ve araştırma ve geliştirmeyi nasıl etkilediğini tartışacağız.
Fikri mülkiyet hakları, bilgisayar programları veya edebi metinler gibi orijinal yaratıcı çalışmaları korur. Fikri mülkiyet hakları (IPR), bireylerin doğrudan kendi girdilerini kullanmadan yaratımlarından kazanç elde etmelerini sağlar. Bu nedenle, bu, orijinal içerik oluşturucuların herhangi bir fikri mülkiyetini ihlal etmeden yeni fikirlerin paraya çevrilmesine olanak tanır. Aslında birçok ülkede, köleleştirilmiş veya bir şey yaratmaya zorlanmış bireyleri çalışmalarının karşılığını almaktan koruyan yasalar vardır. Bu yasalar nedeniyle, içerik oluşturucular yeni şeyler yarattıklarında oldukça korunurlar.
Fikri mülkiyet haklarının (IPR) paraya çevrilmesi yoluyla yeni teknoloji geliştirmek mali açıdan da faydalı olabilir. Şirketler, yeni ürün veya hizmetler oluşturmak için diğer şirketlere fikri mülkiyet lisansı verecek veya satacaktır. Örneğin, cep telefonu şirketleri, cep telefonu kulelerini çalıştırabilmeleri ve telefon hizmeti sunabilmeleri için diğer şirketlere kablosuz spektrum lisansları satarlar. Bu, şirketlerin fikri mülkiyet haklarını lisanslayarak gelir elde etmelerinin ve karlarını artırmalarının bir yoludur. Hatta bazı şirketler, teknolojilerini kullanamayacakları sürece yeni iş tekliflerini gerçekten reddediyor! Buna bir örnek, Apple’ın, söz konusu yazılım üzerinde mülkiyet haklarına sahip olduğu için iPhone işletim sistemini rakiplerine lisanslamayı reddetmesi olabilir.
Yazılım Endüstrisinde Fikri Mülkiyet
Yazılım veya diğer bir deyişle bilgisayar programları, bilgisayarlara belirli bir işi yaptırmak için bir programlama dili kullanılarak yazılan komutların bir araya getirilmesiyle oluşturulan ve kendi içinde bir programlama dili içeren sistemdir.
Günümüzde 150’den fazla programlama dili bulunsa da bu programlama dillerinden en yaygın ve bilinenleri; Python, Visualbasic, Access, Foxpro, Pascal, Basic, C, C++, Java, JavaScript, Assembly, Ada, Fortran, Delphi ve Swift. Bu programlama dillerinden hangisinin tercih edileceği duruma ve kullanım amacına göre mühendislik, veri tabanı, yapay zeka veya sistem programlamaya göre tercih edilmektedir. Ayrıca basit bilgisayarların çalışma dilleri de bilindiği üzere 1’ler ve 0’lardan oluşuyor.
Özetle biraz detaylandırıldığında bilgisayar programlarının dil ile ifade edilen fikirlerin ürünleri arasında yer alması kolaylıkla ortaya çıkan bir durumdur.
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunumuz ise bilgisayar programlarını, bir bilgisayar sisteminin özel bir işlemi veya görevi yapmasına imkan verecek şekilde düzenlenmiş bilgisayar düzen sistemini, oluşumunu ve gelişimini sağlayacak hazırlık çalışmalarını ifade eder.
Yazılımın Yasal Durumu
Telif hukukumuz olan fikir ve sanat eserleri hukukunda bilgisayar programları bilim ve edebiyat eserleri arasında yer almakla birlikte, bilim ve eserler kendi içlerinde üç gruba ayrılmaktadır.
- Dil ve yazı ile ifade edilen eserler ve bilgisayar programları.
- Dans, koreografi ve benzeri sahne çalışmaları
- Bilimsel ve teknik fotoğraflar, haritalar, çizimler ve modeller.
Bu nedenle yazılım, dil ile ifade edilen bilimsel bir eser olarak ülkemizde telif hakları yasası ile korunsa da diğer eserlerden farklı yapısı nedeniyle farklı yasal düzenlemelere de sahiptir. Bunlardan en önemlisi telif hakkı ile korunan diğer eserlere göre daha sıkı bir korumadan yararlanmasıdır.
Fikri mülkiyet, fikir ve ifadeleri koruyan kanun olarak bir mülkiyet türüdür. Genel olarak, fikri mülkiyet hakları teknoloji sektöründe güçlüdür; Bunun nedeni, teknolojinin yaratıcılarının zihinlerinin bir ürünü olmasıdır. Teknoloji, yaratıcılarına gelir sağlamak için patentlenebilir ve pazarlanabilir. Ayrıca, fikri mülkiyet haklarının korunması, bir sektörün iş ve istihdam açısından sağlıklı kalmasına yardımcı olur.
Yazılım, bir iş sektörüne ait bir fikri mülkiyettir; Bunun nedeni, yazılımın insan zihninin yaratımı olmasıdır. Yazılım, işletmelerin yanı sıra son kullanıcılara da satılabilen bir üründür. Yazılım geliştiriciler, ürünlerini satarken yarattıkları ile ilgili telif hakkı ve diğer fikri mülkiyet haklarına sahip olduklarından emin olmak için yasal önlemler almalıdır. Bunu yaparak işlerini koruyabilir ve yazılım ürünlerinin satışından gelir elde edebilirler.
Aslında, fikri mülkiyet haklarının yazılım satışlarını korumaya yardımcı olmasının birkaç yolu vardır. Birincisi, geliştiriciler, yazılımlarını ABD Telif Hakkı Bürosu veya Avrupa Birliği Fikri Mülkiyet Ofisi’ne (EUIPO) kaydettirerek markalarının ve eserlerinin yasal sahipliğini güvence altına alabilirler. Ayrıca yazılımlarını izinsiz olarak yasa dışı kullanan veya satan kişilere karşı yasal yollara başvurabilirler. Örneğin geliştiriciler, yazılım ürünlerini çalan ve yeniden satan bilgisayar korsanlarına karşı yasal yollara başvurabilir. Ayrıca geliştiriciler, programlarını akıllı telefon uygulamaları, oyun konsolları ve diğer teknoloji cihazlarında kullanmak üzere yasa dışı bir şekilde kopyalayanlara karşı yasal yollara başvurabilirler.
Telif hakkı sahiplerinin, internetteki telif hakkı ihlaline karşı işlem yapmak için yayından kaldırma ve telif hakkıyla korunan materyalleri web sitelerinden kaldırmak için karşı bildirimler dahil olmak üzere çeşitli yollara sahip olduğuna dikkat etmek önemlidir.
Geliştiriciler, teknolojik yeniliklerin iş satışlarına zarar vermesinin çeşitli yolları olduğunun da farkında olmalıdır. Örneğin, bazı dolandırıcılar, meşru markaları taklit eden taklit ürünler veya hizmetler oluşturarak kar elde etmeye çalışır. Ayrıca, geliştiriciler kalpazanlarla veya başkalarından teknolojik yenilikleri çalıp bunları sahte ürün veya hizmetlere dahil edenlerle çalışırken de dikkatli olmalıdır. Teknolojik yeniliklerin işletme satışlarına zarar vermesinin birçok yolu olduğundan, bu yaratımları mümkün olduğunca korumak önemlidir.
Donanımdan yazılıma ve verilere kadar teknoloji sektöründe fikri mülkiyetin ne kadar değerli olduğu düşünüldüğünde, bu hakların korunması, hem tüketiciler hem de işletmeler için sağlıklı iş sektörü. Bu nedenle her geliştirici, maksimum satış potansiyeli sağlamak için fikri mülkiyetlerini uygun ajanslara kaydettirerek eserlerinin korunduğundan emin olmalıdır.
Gördüğünüz gibi, fikri mülkiyet hakları, insanların yarattıklarından finansal olarak kâr elde etmelerine ve başkalarına da aynısını yapmaları için ilham vermelerine olanak tanıyan mevcut ekonomik sistemimizin önemli bir yönüdür. Bununla birlikte, ilham alan ancak yeni bir şey yaratmaya asla zorlanmayanları hiçbir yasa korumazsa, IPR kötüye kullanılabilir. Bu nedenle, herkesin adil kullanımını koruyan daha iyi bir mevzuat için çalışmaya devam etmeliyiz!
AVUKAT DESTEĞİ
Randevu almak için çalışma saatleri içerisinde aşağıdaki telefon aracılığı ile ulaşabilir veya aşağıdaki adrese mail atabilirsiniz.
