Marka, Marka Tescili, Marka Olabilecek İşaretler ve Marka Davaları

Marka, bir ticari malın tanıtımı, benzer mallardan ayrılması amacıyla, bahse konu malı simgeleyen, resim, imge, harf ve benzeri işaretlerden oluşan ibaredir. Marka, ayırt edici bir işaret olarak işletmenin bütününü temsil etmeye yarar. Markanın 3 temel işlevi bulunmaktadır. Bunlar kaynak gösterme, garanti ve reklam işlevleridir. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ve uluslararası antlaşmalar gereği yabancı ülke vatandaşları marka tescili için başvuru yapabilirler. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları şahsen başvuru yapabilecektir, bununla beraber yabancı ülke vatandaşları ancak marka vekili aracılığıyla başvurularını gerçekleştirebilmektedir.

Marka Tescilinin Sağladığı Faydalar Nelerdir?

Marka tescilinden doğan haklar münhasıran marka sahibine aittir. Marka tescili, sahibine, markanın tescil kapsamına giren aynı veya benzer mal veya hizmetlerle ilgili olarak karıştırılma ihtimali olan, tescilli markanın itibarından dolayı haksız avantaj elde edecek veya tescilli markanın ayırt edici karakterine zarar verecek nitelikteki herhangi bir işaretin izinsiz kullanımını önleme hakkını vermektedir.

Marka Korumasından Kimler Yararlanabilir?

Sınai Mülkiyet Kanunu uyarınca sağlanan korumadan; Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde yerleşim yeri olan veya sınai ya da ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler, Paris Sözleşmesi veya 15/4/1994 tarihli Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması hükümleri dâhilinde başvuru hakkına sahip kişiler, karşılıklılık ilkesi uyarınca, Türkiye Cumhuriyeti uyruğundaki kişilere sınai mülkiyet hakkı koruması sağlayan devletlerin uyruğundaki kişiler yararlanabilmektedir.

Marka Olabilecek İşaretler Nelerdir?

6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunumuzca, marka olabilecek işaretler; bir teşebbüsün mallarının veya hizmetlerinin diğer teşebbüslerin mallarından veya hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlaması ve marka sahibine sağlanan korumanın konusunun açık ve kesin olarak anlaşılmasını sağlayabilecek şekilde sicilde gösterilebilir olması şartıyla kişi adları dâhil sözcükler, şekiller, renkler, harfler, sayılar, sesler ve malların veya ambalajlarının biçimi olmak üzere her tür işaretten oluşabilir.

Marka Başvurusunda Yer Alması Gereken Bilgiler Nelerdir?

Kurum nezdinde yapılan her başvuru ile sadece bir markanın tescili talep edilebilmektedir. Marka başvurusunun gerçekleştirilmesi için, aşağıda sayılan bilgilerin eksiksiz bir şekilde tamamlanması gerekmektedir:

• Başvuru sahibi veya sahiplerinin kimlik ve iletişim bilgileri.
• Başvuru vekil aracılığıyla yapılıyorsa vekilin kimlik ve iletişim bilgileri.
• Varsa rüçhan hakkı talebine ilişkin bilgiler.
• Marka örneğinde Latin alfabesi dışında harf veya harfler kullanılmış ise bunların Latin alfabesindeki karşılığı.
• Marka başvurusuna konu malların veya hizmetlerin Nis Anlaşmasına göre sınıf numaraları ve bu numaralara uygun olarak düzenlenmiş listesi.
• Yetkili kişi veya kişilerce atılmış imza.
• Başvuru ücretinin, başvuru kapsamında birden fazla mal veya hizmet sınıfı varsa bu ilave sınıfların ücretinin ve varsa rüçhan hakkı talebine ilişkin ücretin ödendiğini gösterir bilgi.
• Varsa muvafakatnameye ilişkin bilgiler.
• Varsa ortak temsilciye ilişkin bilgiler.
• Varsa ilave sayfa sayısı ve eklere ilişkin bilgiler.

Marka Tescil Başvurusu Nasıl Yapılır?

Marka tescil başvurularının Türk Patent’e yapılması gerekmektedir. Marka tescil başvurusunun tarihi itibariyle koruma başlayacaktır. Yine ayırt edicilik ve tanınmışlık yönünden yapılacak olan incelemelerde başvuru tarihi esas alınacaktır. Başvuru şartlarının tam olarak gerçekleştirilmesi durumunda şekli inceleme yapılmış ve mutlak red sebepleri açısından reddedilecek bir husus tespit edilmemişse marka tescil başvurunuz Resmi Marka Bülteninde yayınlanacaktır. Marka tescilinde mutlak ve nispi ret nedenleri Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 5. ve 6. maddelerinde detaylı olarak yazılmıştır.

Marka Tescilinde Mutlak ve Nispi Red Nedenleri Nelerdir?

10 Ocak 2017 tarihinde yürürlüğe giren 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 16. maddesi uyarınca TÜRKPATENT mevcut bir marka başvurusu öncelikle şekil yönünden inceleyerek bir eksiklik bulunmadığına karar ver verirse başvuruyu bu kez  Sınai Mülkiyet Kanunu’nun marka tescilinde mutlak ret nedenleri başlıklı 5. maddesi kapsamında inceleyecektir.

Marka Tescilinde Mutlak Ret Nedenleri:

Marka başvuruları mutlak ret nedenleri açısından re’sen Kurum tarafından incelenir ve yayına itiraz aşamasında da üçüncü kişiler mutlak ret nedenlerine aykırılık olduğunu ileri sürebilir.

6769 sayılı Kanunun 5. Madde kapsamında, aşağıda yazılı işaretler marka olarak tescil edilemez:

• Ayırt edicilik unsuruna sahip olmayan, marka sahibine sağlanan korumanın konusunun açık ve kesin olarak anlaşılmasını sağlayabilecek şekilde sicilde gösterilebilir işaretler,
• Herhangi bir ayırt edici niteliğe sahip olmayan işaretler,
• Aynı veya aynı türdeki mal veya hizmetle ilgili olarak tescil edilmiş veya daha önce tescil için başvurusu yapılmış bir marka ile aynı veya ayırt edilemeyecek kadar benzer olan işaretler,
• Ticaret alanında cins, çeşit, vasıf, kalite, miktar, amaç, değer, coğrafi kaynak belirten veya malların üretildiği, hizmetlerin sunulduğu zamanı gösteren veya malların ve hizmetlerin diğer karakteristik özelliklerini belirten işaret ve adlandırmaları münhasıran veya esas unsur olarak içeren işaretler.
• Ticaret alanında herkes tarafından kullanılan veya belirli bir meslek sanat veya ticaret grubuna mensup olanları ayırt etmeye yarayan işaret ve adları münhasıran veya esas unsur olarak içeren işaretler,
• Malın özgün doğal yapısından ortaya çıkan şeklini veya bir teknik sonucu elde etmek için zorunlu olan, kendine malın şeklini veya mala asli değerini veren şekli içeren işaretler,
• Mal veya hizmetin niteliği, kalitesi veya üretim yeri, coğrafi kaynağı gibi konularda halkı yanıltacak işaretler,
• Yetkili mercilerden kullanmak için izin alınmamış ve dolayısıyla Paris Sözleşmesinin 2 nci mükerrer 6 ncı maddesine göre reddedilecek işaretler,
• Paris Sözleşmesinin 2 nci mükerrer 6 ncı maddesi kapsamı dışında kalan ancak kamuyu ilgilendiren, tarihi, külterel değerler bakımından halka mal olmuş ve ilgili mercilerin tescil izni vermediği diğer armalar, amblemler veya nişanları içeren işaretler,
• Dini değerleri ve sembolleri içeren işaretler,
• Kamu düzenine ve genel ahlaka aykırı işaretler.
• Tescilli coğrafi işaretten oluşan ya da tescilli coğrafi işaret içeren işaretler.

Marka Tescilinde Nispi Red Nedenleri:

6769 sayılı Kanunun 6. Maddesi kapsamında, tescil edilmiş veya tescil için başvuru yapılmış bir markanın sahibi tarafından itiraz yapılması durumunda aşağıdaki hallerde marka tescil edilemez:

• Tescil için başvurusu yapılan marka, tescil edilmiş veya tescil için daha önce başvurusu yapılmış bir marka ile aynı ise ve aynı mal veya hizmetleri kapsıyorsa,
• Tescil için başvurusu yapılan marka, tescil edilmiş veya tescil için daha önce başvurusu yapılmış bir marka ile aynı veya benzer ise ve tescil edilmiş veya tescil için başvurusu yapılmış bir markanın kapsadığı mal veya hizmetlerle aynı veya benzer ise, tescil edilmiş veya tescil için başvurusu yapılmış markanın halk tarafından karıştırılma ihtimali varsa ve bu karıştırılma ihtimali tescil edilmiş veya tescil için başvurusu yapılmış bir marka ile ilişkili olduğu ihtimalini de kapsıyorsa.
• Marka sahibinin ticari vekili veya temsilcisi tarafından markanın kendi adına tescili için, marka sahibinin izni olmadan ve geçerli bir gerekçe gösterilmeden bir başvuru yapılmışsa,
• Tescilsiz bir markanın veya ticaret sırasında kullanılan bir başka işaretin tescili istenilen markanın; a) başvuru tarihinden önce veya markanın tescili için yapılan başvuruda belirtilen rüçhan tarihinden önce bu işaret için başka bir kişi adına hak elde edilmiş ise, b) sahibine daha sonraki bir markanın kullanımını yasaklama hakkını veriyorsa,
• Tescil edilmiş veya tescil için başvurusu yapılmış markanın, toplumda ulaştığı tanınmışlık düzeyi nedeniyle haksız bir yararın sağlanabileceği, markanın itibarına zarar verebileceği veya tescil için başvurusu yapılmış markanın ayırt edici karakterini zedeleyici sonuçlar doğurabileceği bir durum oluşmuşsa,
• Tescil için başvurusu yapılmış marka, başkasına ait kişi ismi, fotoğrafı, telif hakkı veya herhangi bir sınai mülkiyet hakkını kapsıyorsa,
• Ortak ve garanti markalarının sona ermesinden itibaren üç yıl içinde ortak marka veya garanti markası ile aynı veya benzeri olan bir başvurusu yapılmışsa,
• Bir markanın yenilenmeme nedeniyle koruma süresinin dolmasından sonra iki yıl içerisinde aynı veya benzer markanın, aynı veya benzer mal ve hizmetler için tescil başvurusu yapılmışsa,
• Kötü niyetle yapılan marka başvuruları itiraz üzerine reddedilir.

Kurum 30 Eylül 2019 tarihinde bir ‘’Marka İnceleme Kılavuzu’’ yayınlayarak mutlak red nedenlerine ilişkin inceleme ilkelerini belirlemiştir.

Uluslararası Alanda Marka Tescili veya Yurtdışında Marka Tescili Nasıl Yapılır?

Markanın uluslarası alanda tescil ettirebilmesi için izlenebilecek yollar aşağıda kısaca sunulmuştur.

a. Madrid Protokolü Uyarınca Uluslararası Marka Tescili

Türkiye’nin de taraf olduğu Madrid Protokolü uyarınca, markanızı tek bir başvuru ile anlaşmaya taraf pek çok ülkede tescil ettirmeniz mümkün olmaktadır. Bu sistem ile yurtdışında tescil sahibi olmak, bir ülkede bireysel olarak marka tescili almak için harcanan süre ve ücret bakımından çok daha avantajlıdır. Başvuru esnasında tescil talep edilen ülkeler seçilebilir ve ücretlendirme seçilen ülkelere göre yapılır. İlk başvuruda seçilmeyen ülkelerde, daha sonra ek başvuru ile tescil talep etmek mümkündür.

b. Avrupa Topluluğu Marka Tescili 

Avrupa Topluluğuna üye ülkeleri kapsayan marka tescil sistemidir. Türkiye topluluğa üye değildir ancak başvuru yapma hakkına sahiptir. İspanya – Alicante’de bulunan merkez ofise yapılan başvurularda topluluğa üye tüm ülkeler seçilmiş kabul edilerek işlem yapılabilmektedir. Böylece tüm topluluk ülkelerinde geçerli güçlü bir marka tesciline sahip olunabilmektedir.

c. Bireysel Ülke Marka Tescili 

Bir ülkede marka tescili sahibi olabilmenin bir diğer yolu da, o ülkenin Marka ve Patent ofisine bir vekil aracılığı ile başvuru yapılmasıdır. Bu durumda o ülkenin prosedürü takip edilerek gerekli resmi ücretler ve vekillik ücretinin ödenmesi gerekir. Ülkelere göre izlenmesi gereken prosedür ve ücretler değişiklik göstermekte olup tescil işlemlerinin tamamlanma süreside 3 ay ila 5 yıl arasında değişiklik gösterebilir.

Markayı Kullanmak Zorunlu Mudur?

Marka tescilinin yapılmasından sonra kullanılması da esas kabul edilmiştir. Buna göre Kanunun 9. Maddesi uyarınca tescil tarihinden itibaren 5 yıl içinde haklı bir neden bulunmamasına karşın marka sahibi tarafından Türkiye’de ciddi biçimde kullanılmayan veya marka sahibi tarafından kullanımına 5 yıl süre için kesintisiz ara verilen markanın iptaline karar verilecektir.

Özetle, bir markanın, tescil tarihinden itibaren beş yıl içinde, haklı bir neden olmaksızın Türkiye’de ciddi bir biçimde kullanılmaması veya bu kullanıma beş yıllık bir süre için haklı bir neden olmaksızın kesintisiz ara verilmesi iptal gerekçesi olarak kabul edilmektedir.

Aşağıda belirtilen durumlar markayı kullanma kabul edilmektedir.

• Tescilli markanın ayırt edici karakterini değiştirmeden markanın farklı unsurlarla kullanılması.
• Markanın yalnız ihracat amacıyla mal ya da ambalajlarında kullanılması.
• Markanın, marka sahibinin izni ile kullanılması.

Marka Tescilinde Koruma Süreleri Nedir?

Tescilli bir markanın koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 10 yıldır ve bu süre 10’ar yıllık dönemler halinde sınırsız olarak yenilenebilmektedir.

Markanın Hükümsüzlüğü Davası

Markanın hükümsüzlüğünü ileri sürmek için bir dava açmak gerekmektedir. Bu dava, markanın haksız olarak tescil edildiği yahut markanın korunmasını gerektirecek sebeplerin tescil sonrasında hukuki dayanağını yitirdiği gerekçesiyle açılacaktır. Türk Patent ’e karşı markanın hükümsüzlüğünden bahisle dava açılamaz. Markanın hükümsüzlüğünü gerektiren haller kanunda sınırlı olarak sayılmıştır ve bu haller dışında bir sebeple markanın hükümsüzlüğü iddia edilemeyecektir.

Marka Hakkına Tecavüz veya Marka İhlali

Markanın başkaları tarafından haksız kullanımı ve marka hakkının ihlali durumunda marka sahibinin bu tür haksız kullanımları takip ederek yetkili mahkemelerde dava açmak suretiyle tescilli markadan kaynaklanan haklarına yapılacak ihlalleri önlemesi gerekmektedir.

Bu kapsamda şu tip eylemler marka hakkına tecavüz sayılmaktadır:

7. a) Marka sahibinin izni olmaksızın, markayı Kanunun 7. maddesinde belirtilen biçimlerde kullanmak.
8. b) Marka sahibinin izni olmaksızın, markayı veya ayırt edilmeyecek derecede benzerini kullanmak suretiyle markayı taklit etmek.
9. c) Markayı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerini kullanmak suretiyle markanın taklit edildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği halde tecavüz yoluyla kullanılan markayı taşıyan ürünleri satmak, dağıtmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak, ihraç etmek, ticari amaçla elde bulundurmak veya bu ürüne dair sözleşme yapmak için öneride bulunmak.
10. d) Marka sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek.

Marka Hakkına Tecavüz Halinde Neler Yapılabilir?

Marka hakkının ihlal edilmesi durumunda marka hakkı sahibi hukuki yollara başvurabilecektir. Marka hakkının ihlali için iktibas yani karışıklığa yol açmış olma ihtimali yeterlidir, yani karışıklığın meydana gelip gelmediği araştırılmaz. Markaya tecavüzün belirlenmesindeki esas ölçüt, malın hitap ettiği “ortalama düzeydeki tüketiciler”dir. Marka hakkına tecavüz edilmesinin hem cezai hem de hukuki sonuçları vardır. Tecavüzün tespitinin ardından marka hakkına tecavüze ilişkin cezai hükümler uygulanacak olup 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile kişilerin cezalandırılması öngörülmüştür. Tecavüz eyleminden zarar görmüş olan marka hakkı sahipleri maddi ve manevi tazminat davası da açabilecektir.

TÜRK PATENT Tarafından Verilen Kararlara Karşı İtiraz

TÜRK PATENT tarafından alınan kararlardan zarar gören taraflar, kararlara karşı, Kurum nezdinde itiraz edebilecektir. İtiraz, kararın bildirim tarihinden itibaren iki ay içinde yazılı ve gerekçeli olarak Kuruma yapılmak durumundadır.

Yayınlanmış Marka Başvurusuna Karşı İtiraz

Başvuru şartları eksiksiz şekilde yerine getirilmiş 6769 Sınaî Mülkiyet Kanunundaki ilgili hükümlerine göre reddedilmemiş marka başvurusu, Resmi Marka Bülteni’nde yayımlanır.

Bültende yayımlanmış bir marka başvurusunun, 5 inci maddede yer alan mutlak red nedenleri veya 6 ncı maddede yer alan nisbi red nedenlerine göre tescil edilmemesi gerektiğine ilişkin itirazlar, ilgili kişiler tarafından, marka başvurusunun yayımından itibaren iki ay içinde yapılabilecektir.

Bu itiraz sonrasında, TÜRK PATENT tarafından bir karar verilmektedir. Daire Başkanlığı tarafından verilen karar aleyhine olan taraf, bahse konu itirazın yeniden incelenmesi için Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu’na başvurabilecektir. Bahse konu Kurul, TÜRK PATENT nezdinde nihai karar merciidir.

Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu Kararına Karşı Dava Yolu

Kurum nezdinde verilen nihai karar olan Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu kararlarına karşı kararın iptali için dava açmak mümkün olduğu gibi açılacak bu davalarda; davalarda görevli ve yetkili mahkeme, Ankara Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesidir.

İlgili davalar ise bahse konu kararların taraflara tebliğinden itibaren iki aylık bir süre içerisinde açılmak zorundadır ve bu sürelerin hak düşürücü süreler olması nedeniyle sürelerin geçirilmesi sonra bahse konu kararların iptali ile ilgili bir davanın açılması da mümkün olmayacaktır.

İnternet Üzerinde Marka İhlali

İnternet üzerinden marka ihlaline ilişkin kullanımlar, 6769 Sayılı Sınaî Mülkiyet Kanununda yer alan marka hakkı ihlallerine dâhil ise, üçüncü kişilerce gerçekleştirilen bu tarz kullanımların engellenmesi ve buna ilişkin diğer taleplerin ileri sürülmesi mümkündür. ‘‘İnternet Ortamında Marka Hakkı İhlaline Yönelik Yargıtay Genel Kurul Kararı”

Marka Hakkının Sona Ermesi

Marka hakkı, aşağıda sayılan nedenlerden birinin gerçekleşmesi ile sona ermektedir.

• Koruma süresinin dolması ve markanın süresi içinde yenilenmemesi.
• Marka sahibinin marka hakkından vazgeçmesi.

Marka Hukuku ile İlgili Hizmetlerimiz

• Marka ihlal ve tazminat davaları
• Marka hakkı ihlali nedeniyle içerik kaldırma.
• Marka taklitleriyle ilgili tespit davaları.
• Marka taklitleriyle ilgili toplatma işlemleri ve savcılık şikayetlerinin yapılması ve ceza davalarının takibi.
• Marka hükümsüzlük davaları
• Marka lisans sözleşmelerinin hazırlanması.
• Marka devir sözleşmelerinin hazırlanması
• Marka hukuku risk analizi.
• Marka konusundaki hukuksal ihtilaflarla ilgili hukuki mütalaa hazırlanması.
• Marka hukuku konusunda hukuki danışmanlık.
• Marka değerlemesi konusunda yasal danışmanlık hizmetleri.
• Marka değerleme raporu hazırlanması konusunda danışmanlık hizmetleri.

Bu yazımızı okuyanların ilgisini çeken diğer yazılarımızı siz de incelemek isterseniz aşağıda bulabilirsiniz;

Patent, Patentlenebilirlik Kriterleri ve Patent Davaları

Tasarım, Tasarım Hakkı ve Tasarım Davaları

En iyi avukat reklam yasağını çiğnemeyendir.